María Dolores Dopico Cainzos, “O Museo Universitario Domus do Mitreo”

11 de setembro

María Dolores Dopico Cainzos, profesora Titular de Historia Antiga na Universidade de Santiago de Compostela e desde o ano 2019, Directora do Museo Universitario Domus do Mitreo (Lugo), participou no ciclo conmemorativo dos 50 Anos do Bimilenario de Lugo, coa conferencia sobre o Museo Universitario Domus do Mitreo, cualificado pola profesora como un museo arqueolóxico de sitio que toma o seu nome de dous elementos sobresalientes do seu xacemento.

Sinalou que en primeiro lugar, temos os restos dunha domus romana dos ss. I-III dC da que se escavaron uns 600 m², da que se conservan parte das súas dependencias (peristilo, oecus, algunhas habitacións e, dentro da área de servizo, a cociña). A excepcional altura dos muros permite ver o seu importante programa decorativo, con frescos en todos eles, ademais puidéronse analizar as súas infraestruturas hidráulicas, o sistema de protección antihumedades, descrito por Vitrubio, ou os materiais construtivos, entre outros.

Clara María Ramos Taboada, “E ti ¿de quen ves sendo?”. Lucus Augusti como espello das relacións familiares na antiga Roma

14 de outubro

A conferenciante presentou a charla con dúas partes claramente diferenciadas. Na primeira dedicouse a contextualizar o mundo familiar en Roma. Nun primeiro comentario tratou de forma sucinta as liñas de investigación enfocadas nas relacións familiares durante a República romana, profundamente ligadas ao trato das elites e ao contexto político tardorrepublicano, poñendo a figura de Fulvia como exemplo desas redes familiares.

Centrouse despois no trato da familia romana durante o Alto Imperio. Este enfoque débese a que para este período (S. I – S. III d.C.) a cantidade e variedade de fontes é moito maior: desde as fontes literarias, a principal para coñecer a familia republicana, ata as xurídicas e epigráficas que amplían o espectro de tipos e clases de familia, tratando xa aos grupos populares ou “xentes do común”. Neste momento centrouse fundamentalmente no rexistro epigráfico, mostrando diferentes tipos de monumentos e textos do Occidente imperial para demostrar a riqueza documental deste tipo de fontes.

Que foi o Coloquio Internacional do Bimilenario de Lugo. Felipe Arias Vilas e Adolfo de Abel Vilela

16 de setembro

Para dar conta do que supuxo no seu momento a celebración do Bimilenario de Lugo, entre finais de 1975 e todo o ano 1976, organizouse unha mesa redonda con Felipe Arias Vilas e Adolfo de Abel Vilela, que participaron na organización e desenvolvemento de algunhas das actividades que se programaron.

Adolfo de Abel manifestou que só viven cinco persoas que estiveron implicadas na organización da efeméride, o que foi comisario, José Luis Hernangómez Sastre; o que era alcalde, Tomás Notario Vacas; o arquitecto de Belas Artes, Antonio González Trigo, e eles dous. Comezou facendo unha síntese da orixe e desenvolvemento das actividades programadas. A idea partiu do que era alcalde Fernando Pedros Roldán que fora convidado como alcalde dunha cidade romana ao Bimilenario de Badalona. Despois da viaxe, o 5 de maio de 1973 expuxo na Comisión Provincial de Patrimonio a idea de que se podía facer tamén a conmemoración da fundación de Lugo, o que foi aceptado. Para iso solicitou información ao catedrático de Latín da USC, Manuel Cecilio Díaz e Díaz, que aportase algunha noticia sobre o particular, o que non foi posible.

12 de setembro

O profesor da Área de Filoloxía Galega e Portuguesa da Universidade de A Coruña, comezou dicindo que o latín, lingua itálica da familia indoeuropea, foi traído á Gallaecia polos colonos, funcionarios e soldados romanos.

O seu proceso de imposición e adopción xeral por parte da populación debeu de corresponder a un proceso relativamente lento e pode darse por iniciado coa expedición de Décimo Xunio Bruto no ano 137 a.d.n.e., que costuma entenderse como o inicio do enfrontamento bélico dos galaicos con Roma.

Co andar do tempo, o idioma evoluiría mercé a diversas causas, tales como o tipo de latín importado, a súa procedencia, a acción de substratos, o efecto dos superestratos altomedievais ou o isolamento do territorio por mor da queda do Imperio Romano.

PROGRAMACIÓN PARA O SEGUNDO SEMESTRE DO ANO 2025

SETEMBRO

Día 12, venres

ás 20 horas

Salón de actos da Deputación Provincial

Conferencia de Xosé Manuel Sánchez Rei filólogo, escritor, profesor titular na UDC sobre “O galego-portugués herdeiro do latín”.

Día 16, martes

ás 20 horas

Salón de actos da Deputación Provincial

Que foi o Coloquio Internacional do Bimilenario de Lugo. Felipe Arias Vilas e Adolfo de Abel Vilela.

Días 23, 24 e 25

Viaxe a Chaves e Braga. Saída ás 8 horas.

Día 28, venres

ás 20 horas

Salón de actos da Deputación Provincial

Mesa redonda sobre “Os 10 anos da declaración pola UNESCO do Camiño Primitivo como Patrimonio da Humanidade”. Participan, entre outros, Ricardo Gómez Polin.

Día 13, sábado

ás 14,30 horas

Se é posible xantar no Balneario. Confirmarase.

Pola tarde visita aos Baños romanos.

Actuación do grupo de música clásica Esemble Bóreas.

Día 12, venres

ás 20 horas

Salón de actos da Deputación Provincial

Asemblea xeral e festa dos socios. Na convocatoria diráse o lugar do xantar.

Día 9, martes

ás 20 horas

Salón de actos da Deputación Provincial

Conferencia de Rosa Meijide Failde, catedrática de Hidroloxia Médica na Facultade de Fisioterapia da Universidades da Coruña, sobre “O papel dos balnearios na vida romana”.

Día 11, martes

ás 20 horas

Salón de actos da Deputación Provincial

Conferencia do arqueólogo Celso Rodríguez Cao sobre “O conxunto arqueolóxico da Casa do Mitreo”.

De 19,30 a 20 horas, anotacións para a visita aos xacementos arqueolóxicos e para o xantar e festa dos socios do día 13 de decembro, sábado, prezo 45 €.