Conferencia de Francisco Javier González García “O faro e o tempo: unha breve achega á historia da Torre de Hércules“
4 de xuño
Na conferencia o profesor González García desenvolveu tres aspectos básicos que, ao mesmo tempo, permiten coñecer a historia da Torre de Hércules e marcan a súa singularidade como monumento histórico:
En primeiro lugar tratou sobre os motivos que levaron á construción dun faro, na época antiga, nestas paraxes do litoral galaico. Analizou o posible papel desenvolvido por este sector da costa coruñesa, e do litoral galego en xeral, nas liñas de contacto marítimo que, dende a Prehistoria, uniron ás distintas rexións da Europa atlántica e, mesmo, a estas co Mediterráneo.
VIAXE A ZARAGOZA E TARRAGONA
Do 5 ao 10 de maio de 2025
Dentro do ciclo dedicado ao Mundo Romano con motivo dos 50 anos de celebración do Bimilenario de Lugo, fixemos a viaxe para ver, no que respecta a arqueoloxía romana, Zaragoza capital e Tarragona na cidade e algún xacemento da provincia.
Dada a distancia organizamos o desprazamento facendo paradas en lugares que nos permitisen ver algún monumento interesante doutros períodos históricos, antes de xantar.
Visitas ao Mueso e Castro de Viladonga e a Sal Porta Miñá
Visitas ao Mueso e Castro de Viladonga e a Sal Porta Miñá
22 de marzo
Nun día de auga fixemos pola mañá a viaxe ao Museo e Castro de Viladonga dentro do ciclo dedicado ao mundo romano. Despois de ver un vídeo explicativo o presidente da Asociación Adolfo de Abel Vilela fixo uns comentarios relacionados coa historia evolución do xacemento e das instalacións. O interese polo castro comeza en 1911 ao aparecer un torques de ouro, comezando as escavacións na década dos anos 70 baixo a dirección de Manuel Chamoso Lamas, contando coa presenza do arqueólogo Felipe Senén López, descubríndose un gran número de estruturas pertencentes a casas e abundante material de entre os séculos II a V d.C., pertencente á cultura galaico-romana. Desde o ano 1982 os traballos arqueolóxicos fixéronse baixo a dirección de Felipe Arias Vilas.
Viaxe a Astorga
Viaxe a Astorga
26 de abril
Dentro do ciclo romano viaxamos a Astorga onde desde os anos 80 acométense escavacións arqueolóxicas sistemáticas, ao igual que se fixo en Lugo, e desde esa data concluíron case douscentos de intervencións en solares urbanos.
Fixemos unha visita guiada a catro xacementos arqueolóxicos recuperados en varias escavacións, dous deles aparecidos ao facer uns edificios para vivendas, por riba da muralla. Un é unha parte do recinto defensivo do primitivo campamento, do que se conservan dúas liñas de fosos paralelos feitos pola Legio X Gemina onde despois se fundou a cidade de Asturica Augusta, por riba destes achados había unha domus que se eliminou por considerar de maior interese os que había debaixo.
Cara ao primeiro terzo do século I d.C. o foso interior xa esta inutilizado e iníciase sobre el a construción dunha muralla de pedra. Este muro completábase con torres semicirculares, unha das cales aparece cimentada no foso. Na segunda metade do século I d.C., esta primeira fortificación foi abandonada e a cidade estendeu a súa superficie pechada por outra muralla da que se conserva unha parte.
Conferencia de Julio García Camiñas sobre o “Dereito Romano, patrimonio inmaterial herdado”
Conferencia de Julio García Camiñas sobre o “Dereito Romano, patrimonio inmaterial herdado”
9 de abril
O que foi catedrático de Dereito Romano na Universidade de A Coruña comezou dicindo que varios maxistrados e catedráticos da materia estiveron en Lugo, mencionando a Ángel Latorre Segura, maxistrado e catedrático nas universidades de Barcelona e Alcalá e Emilio Francisco Javier Valiño del Río, catedrático en Valencia, entre outros.
Fixo un inventario da herdanza que nos deixou Roma como patrimonio xurídico inmaterial conservado no Digesto (século VI d.C.) grazas ao espírito clasicista do emperador Xustiniano, que encargou á Comisión compiladora, presidida por Triboniano, que conservase o autor e a obra de orixe e procedencia de cada un dos fragmentos seleccionados e conservados nos 50 libros, títulos, fragmentos e parágrafos desa parte do Corpus Iuris, que é o Digesto. Roma é a patria do Dereito, non das leis, pois primeiro foi “o caso” e o xuíz árbitro e non a lei.
Referiuse á vida política, xurídica, procesual de Roma, SPQR (Senatus Populusque Romanus), senado e pobo de Roma e do que fixo desde a fundación no 753 a.C. na Monarquía, na República e no Principado co emperador como princeps, o primeiro dos cidadáns. Para comprender a creación e evolución do Dereito en Roma, distinguimos unha Época Arcaica ou de formación do Dereito, unha Época Clásica, de esplendor, clásica por ser digna de ser imitada, e unha Época Postclásica (230 d.C. en adiante) de decadencia e dereito vulgar, é dicir, sen xuristas.
Programación corrixida correspondente ao 2º trimestre de 2025
LUGO PATRIMONIO
Programación corrixida correspondente ao 2º trimestre de 2025
ABRIL
Día 9 de abril, mércores
ás 20 horas
Salón de actos da Deputación Provincial
Conferencia de Julio García Camiñas, catedrático da Universidade de A Coruña, sobre “Dereito Romano, patrimonio inmaterial herdado”
De 19,30 a 20 h., anotacións para a viaxe do día 26 a Astorga. Prezo 45 €.
Día 26, sábado
Viaxe a Astorga. Saída ás 8 horas.
MAIO
Do 5 luns ao 10 sábado
Viaxe a Zaragoza e Tarragona. Saída ás 8 horas.
Conferencia de Felipe Arias Vilas sobre "Lucus e o seu territorio na Gallaecia"
11 de marzo
O conferenciante, que dedicou a súa charla a Manuel López Guitar, que foi un activo promotor do Arde Lucus, analizou o contexto xeográfico e histórico da fundación da cidade romana e logo pasou a comentar os aspectos arqueolóxicos máis relevantes que permiten deducir o tipo de sociedade galaico-romana e lucense, e incidiu na modificación da trama urbana de Lucus que supuxo a construción da súa muralla na 2ª metade do s. III.
Resaltou a importancia das inscricións epigráficas, que ás veces ofrecen problemas de interpretación pero que sempre proporcionan moita información de todo tipo sobre os distintos grupos sociais galaicos e romanos e sobre a súa vida e crenzas, para o que tamén aludiu às estelas funerarias e outras mostras escultóricas da Gallaecia.
Viaxe a Ponteceso e San Pedro de Allo
22 de febreiro
A viaxe organizouse por ser a comarca de Bergantiños a zona onde houbo varias cantareiras, ás que se lles dedica este ano o Día das Letras Galegas. Ao chegar a Ponteceso, como un acto testemuñal, vimos a casa onde naceu e viviu o insigne poeta Eduardo Pondal, trasladándonos despois ao Museo Etnolúdico de Galicia (Melga), sendo recibidos polo seu creador e propietario das coleccións, Ricardo Pérez y Verdes, que nos acompañou na visita.
Co entusiasmo do estudoso e coleccionista, durante dúas horas explicounos as distintas seccións da exposición, facendo varias demostracións de xogos nos que participamos. Foi moi ilustrativa a explicación que ao comezo nos deu sobre os xogos diante dunha reprodución da pintura “Xogos de nenos” de Pieter Brueghel o Vello, onde se representa unha praza cunha multitude que practica case un cento de diversos xogos no século XVI. O mesmo lugar, pintado por Ricardo Pérez, representa a mesma paza baleira, cun só neno sentado no medio cunha tablet, como un exemplo evidente da diferenza entre os entretementos dos nenos de antes e os de agora.
Viaxe a Pontevedra para ver a obra de Castelao
1 de febreiro
Como actividade complementaria á conferencia de Pilar García Negro sobre “Castelao, obra artística”, visitamos o Museo de Pontevedra on de se atopa a colección maís importante da súa obra, precisamente no edificio denominado Castelao.
A visita guiada comezou vendo no edificio Sarmiento algunha das salas máis significativas, como a de arqueoloxía castrexa e romana, e a sala de Sargadelos, dous bos exemplos de historia do país e de museografía.
No edificio Castelao tivemos ocasión de ver as paisaxes de Ovidio Murguía, influencia dos pintores plenairistas, as pinturas de Fernando Álvarrez de Sotomayor, do movemento rexionalista, representativas do tradicional galego, e as paisaxes veraniegas da mariña coruñesa de Francisco Llorens, da corrente luminsta de Sorolla.
Conferencia de Pilar García Negro, sobre “Castelao, obra artística”
21 de xaneiro
A conferencia programouse con motivo do 75 aniversario da morte de Castelao, ocorrida en Bos Aires o 7 de xaneiro de 1950. Para falar da súa obra artística, especialmente dos debuxos, convidouse á profesora Pilar García Negro, que comezou facendo referencia a que en 1949, xa moi diminuído, Castelao asina unha das súas obras máis recoñecidas, As cruces de pedra na Galiza, debuxos de elementos de etnografía comúns da Bretaña e de Irlanda.
En 1995 publicouse un libro, no que participaron vinte seis autores, para que cada un deles dese a súa visión de Castelao, coa finalidade de que fose unha obra didáctica. Fixo referencia ás caricaturas, incluídas as del e á visita que lle fixo María do Carme Kruckenberg en Bos Aires, que escribiu sobre ela, e á presentación de Sempre en Galiza en 1944 nun banquete ao que asistiron 1.400 comensais, facendo no seu discurso un auto análise da súa obra, publicada despois de trinta anos. Os debuxos recollen o sentimento galego expresado mediante a arte como forma de expresión, e sobre todo nos curtos textos que os acompañan, mostrase as ansias de xustiza e liberdade.