Pasou despois a explicar, desde o punto de vista linguístico, as evolucións que se deron no latín da Gallaecia no seu adelongado camiño até ao galego medieval, que terminarían por definir neste unha variada sorte de trazos. Como é de esperar, algúns son comúns con outras linguas e variedades románicas (manutención de f- inicial, evicción do sistema casual, maior rendibilidade das preposicións como marcas de funcións sintácticas etc.), mais outros dan forma a elementos que caracterizan poderosamente a lingua galega (conservación das sete vogais do latín vulgar mediante a calidade tímbrica, emerxencia das vogais nasais por desaparecemento de -n- intervocálico, desaparecemento de -l- intervocálico, evolución para consoante africada ch- ([t͡ʃ]) dos grupos cl-, fl- e pl- etc.). Esas evolucións foron xerándose tanto ao norte como ao sur do río Miño, no coñecido concepto lingüístico-xeográfico de Joseph-Maria Piel que refire unha "antiga latinidade vulgar galaica".

Que o que xa se podería considerar galego fose utilizado oralmente con anterioridade, probabelmente desde os séculos VIII ou IX, demoraría algún tempo en aparecer por escrito. As máis antigas documentacións dátanse en finais do século XII e principios da seguinte centuria e corresponden a textos xurídico-administrativos: un pacto de paz entre os irmáns Gomes Pais e Ramiro Pais, de arredor de 1173 e conservado en Braga, pasa por ser o primeiro deses documentos.

Por último sinalou que nestes medios, temos de convir que o uso da lingua e a súa proxección literaria non pode desligarse da importancia que tivo o reino medieval da Galiza nin da súa hexemonía a respecto doutras monarquías peninsulares, pois tales circunstancias farían ese poderío cultural, económico e político espellar a súa equivalencia na produción artística: xerou unha das literaturas medievais máis brillantes no concerto europeo da altura (séculos XIII-XIV), produciu unha arte románica igualmente digna de nota e creou na época unha elegante música comparábel á doutras nacións occidentais.